ئاژانسا خانى؛ مەتین عۆمەر
ئێکەم دەولەتا کوردی ل رۆژھەلاتا کوردستانێ بەری 76 سالان ب رێبەریا سەرکردە(قازی محمد) ھاتە دامەزراندن، پایتەختێ وێ باژێرێ (مھاباد)بۆ.
ل دوماھیا شەرێ جیھانی یێ دووێ، سیاسەتەکا نوی ل جیھانێ و ب تایبەت ل رۆژھەلاتا ناڤەراست بەرقەرار بۆ، ل 22/1/1946 ل مەیدانا “چوار چرا” ب ئامادەبوونا ژمارەکا زۆر ژ تەخو چین و نوینەرێن کوردستانێ، ئاھەنگا راگەھاندنا(کومارا کوردستان)ب بلند کرنا ئالایێ کوردستانێ، و سرودا نشتیمانی و سلاڤ کرن بۆ ئالای دەستپێکر، و سەرکردە(قازی محمد) گوتارەک پێشکێشکر، دگوتارا خوە دا ئاماژە ب خەبات و داخوازیێن گەلێ کورد کر، ل 11/2/1946 ئێکەم کابینا حکومەتێ یا ژ (14)وەزیر و بریکارێن وەزارەتا پێکھاتی راگەھاند، ھەر وەزارەتەك ژی سەرپەرشتیا ھەر ئێك ژ وەزیرێن ناڤێن وان ھاتین ھاتە برێڤە برن.
1-الحاج بابە شێخ/سەروکێ وەزیران.
2-محمد حسین سیف/بریکارێ وەزیرێ بەرەڤانیێ.
3-مەناف کەریمی/بریکارێ وەزیرێ پەروەردێ.
4-موحمەد ئەمین مەعینی/وەزیرێ ناڤخو.
5-عبدالرحمن الیخانی زادە/وەزیرێ دەرڤە.
6-موحمەد ئەیوبیان/وەزیرێ ساخلەمیێ.
7-مەحمود دولی زادە/وەزیرێ گشتوکالی.
8-خەلیل خوسروی/وەزیرێ کاری.
9-ئەحمەد الاهی/وەزیرێ دارای.
10-مەلا حسێن مەجدی/وەزیرێ داد.
11-موستەفا داودی/وەزیرێ بازرگانیێ.
12-سەدیقی حەیدەری/وەزیرێ چاڤدێریێ.
13-ئیسمائیل خانی/وەزیرێ رێکان.
14-کەریم ئەحمەدی/وەزیرێ پوستە و گەهاندنێ.
قازی محمد د وی دەمی دا شیا مفای ژ کاودانێت ناڤخو و لاوازیا دەستهەلاتا ئیرانێ وەربگریت و هەبوونا هێزێن رۆسیا ل ئیرانێ رێخوشکەر بوون،قازی محمد دەولەتا بناڤێ کوردستان ل 22 کانوونا دووێ لسالا 1946ز راگەهینت و ببیتە ئێکەم سەرۆك د مێژوویا نویا کورداندا، پێشەوا قازی محمد بزاڤکرن ژ بۆ دانوستاندنان دگەل حکومەتا تەهران بکەت، وەکی دەستهەلاتەکا ئوتونومی، لێ دەستهەلاتا ئیرانێ ب هێرشەکا گران بەرسڤ دا و ئەڤ پێشھاتە رویدان، هێزێن رۆسی خو ژ ئیرانێ ڤەکێشان، ل مەھا کانوونا ئێکێ حکومەتا تەهران هێرش کرە سەر کۆمارا کوردستان و کۆنترول کر و قازی محمد خوە رادەستی ھێزێن ئیرانێ کر، و ل دوماهیا مەھا سێ لسالا 1947ز سەرکردە قازی محمد دگەل 10هەڤالێن وی ل گورەپانا “چوار چرا” ل مهابادێ هاتنە سێدارە دان.
گرنگترین دەستکەفتیێن کۆمارا کوردستان:
