سەرۆکا لژنا پەروەردێ و خواندنا بلند ل جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ، ل دۆر ئاستێ زانستی ل پارێزگەھێ چەندین ھۆکاران دەتە دیارکرن کو دبنە سەدەما کێمبوونا ئاستێ زانستی ل ھەموو قوناغێن خواندنێ.
جمبه‌د شوکری، سەرۆکا لژنا پەروەردێ و ئەوقاف و کارۆبارێن ئاینی ل جڤاتا پارێزگەھێ بۆ خانی نیۆز گۆت: کێشا نەبوونا ئاڤاھیێن قوتابخانا، و قوتابخانێن سێ دەوامی، تەملیکرنا ئەردێ قوتابخانا بۆ سەر ناڤێ وەزارەتا پەروەردێ ، کێشا قوتابخانێن بانێ وان ئاخ ل سنورێ ده‌ڤه‌ردارییا ئاکرێ کو ( ١٧ ) قوتابخانە بوون نوکە ماینە (٧) قوتابخانێن بان ئاخ، زێدەبوونا سروشتی یا خەلکێ کوردستانێ ژ (٣%) و ل جیھانێ (٤،٢%) ئەڤە ژی ژ رێژا ھەره بەرزە ل جیھانێ لەورا زوربوونا ژمارا قۆتابیان ل ناڤ پۆلێ دا بوویە ئەگەرەکێ سەرەکی کۆ وانە ب شێوەیەکێ رێک و پێک نەئیتەدان و پتر قۆتابی مفای نابینیت و دانوستاندن نائێتەکرن ژبەر زۆریا قۆتابیان و گەلەک جار پتر (٤٥-٥٠) قۆتابی ل ناڤ پۆلێ دا ل دووڤ ستاندەردێن جیھانی (٢٠ ھەتا ٢٥) قۆتابی د ناڤ پۆلێ دا، دیسان هژمارەکا زۆر ئاڤاھیێن قۆتابخانا پێدڤی ب ئاڤاکرنێ و خرابکرنێ و نیژەنکرنێ و بەرفرھکرنێ نە، مەترسییا ڤان قۆتابخانا ل سەر قۆتابیان و خرابیا رەوشا ئاڤاھیێن قۆتابخانێ کۆ ژمارەیەکا بەرچاڤ ژ وان زۆر دکەڤنن تایبەت ل گوندان، ھەروەسا گوندێن دویر قوتابخانە لێ ھاتینە ڤەکرن و ژمارا قوتابیان زور یا کێمە بونموونە ( ١٠-١٥ ) قوتابیان ئەڤە ژی گرفتە بۆ دامەزراندنا مامۆستا ھەروەسا قوتابی ژێ سودمەندنابن ب شێوەیەکێ ئاسایی.
سەرۆکا لژنا پەروەردێ ل جڤاتێ ئەو ژی گۆت: زۆربەیا مامۆستایێن مە ب تایبەتی یێن زمانێ (کوردی –ئینگلیزی-کیمیا- بیرکاری) ئافرەتن ول دەمێ نەچاڤەرێ مۆلەتا وەردگرن وڤالاھی ل وان جھان پەیدادبن و نەخشە وپلانێن رێکخستنا میلاکێن قوتابخانێن مە تێکددەن ودبنە ئەگەرێ پەیدابوونا ھندەک ئاریشا چ ل دەمێ ژکار بەردانێ وچ ل دەمێ دەست بکار کرنێ چونکە ھەرئێک ل دیڤ کاودانێن خو بەرژەوەندیا خویا کەسایەتی نەخشەدکەت (مۆلەتێن مامۆستایان یێن درێژ یان ڤەگوھاستنا وان ژ قۆتابخانەکێ بۆ قۆتابخانەکا دی کارتێکرنەکا نەگەتیڤ لسەر قۆتابیان دکەت چنکو پتر ژ مامۆستایەکێ دسالا) خواندنێ دا بابەتی دبێژیت وھەر مامۆستایەکی رێکەکا تایبەت بخۆیا ھەی بگوتنا بابەتی وئەڤە دبیتە ئەگەرێ شاشیێ لدەڤ قۆتابی ل دیف خشتێ ل خارێ دیارکری کۆ رێژا مۆلەتان ب ڤی رەنگی یە، نەبوونا پەیوەندییەکا ئێکسەر دناڤبەرا ھەر دوو وەزارەتا (وەزارەتا پەروەردێ و خاندنا بلند ) ب تایبەتی ژلایێ پروگرامێن خواندنێڤە یانکو لاوازیا پەیوەندیا ناڤبەرا زانکویی و پەروەدێ دا بتایبەتی ل وان کولیژێن دەرچویێن وان تێنە دامەزراندن وەک مامۆستا ژ وان ( کولیژا پەروەدێ +بنیات+ ئاداب + زانست ) و ئەڤ چەندە کارتێکرنا خو یاھەی ب تایبەتی دەمێ پروگرامێن خاندنێ دھێنە گوھورین، کێمیا سەرپەرشتیارێن پەروەردێ ب تایبەت ل قۆتابخانا بنەرەت و ئامادەیی، ھەر چەندە بارێ مامۆستای یێ ئابووری بەرچاڤ ھاتبوو وەرگرتن وھندەک مووچێ وان ھاتبو زێدەکرن لێ بلندبوونا بھایێ بازاری و گرانی یاتشتا جارەکادی بارێ ئابووری تێکداڤە .موچێ مامۆستا جارەکادی ئینا خالا دەست پێکێ ڤە، نەبوونا ڤەکولەرێن جڤاکی ل قوتابخانێن بنەرەتی و ئامادەیی، کمیا نرخێ وانە گوتنێ وپاشڤەچوونا مامۆستایان ژگوتنا وانان زۆر ئاریشە بۆ پەیداکرنە وبۆونە ئەگەرێ پەیدابوونا گەلەک ڤالاھیان و ئەگەر ب گوتنا دانا خەلاتان نەبا نەدشیاین وان ڤالاھیان پربکەین ئەڤە ژی کارتێکرنا خۆ لسەر ئاستێ زانستی دکەت.
خانی نیۆز، سالار محەمەد دۆسکی
