ئەندازیارەکا ئێزیدی مۆنۆمێنتەکا دیرۆكى و مۆزەخانەکا کەلتوری بۆ دیکیۆمینتکرنا دیرۆكا ئێزدییان ل بەغدا دانایە و بۆ رزگاربوویێن دەستێ داعشێ کرییە دیاری.
دێرسم خێری، ئەندازیار و چالاکڤانا ئێزیدی د دیدارەکا تایبەت دا بۆ خانی نیوز راگەھاند؛ پرۆژەیێ مۆنۆمێنتەکا دیرۆكى بۆ دیکیۆمێنتکرنا جینۆساید و دەردەسەریێن ئێزیدییان و دگەل مۆزەخانەکا تایبەت ب کەلتورێ ئێزدییان ڤه ل بەغدا پێشکێشی حکومەتا ئیراقێ کربوو و ل سەر بڕیارا ئەمیندارییا بەغدا بەریا حەفتییەکێ رازیبوون ل سەر ھاتییە دان و نھا ب ھەڤکاری د گەل ئەمینداریا بەغدا ل سەر کار دکەن.
دێرسم خێری دیار کر، پرۆژە ب دەستپێشخەرییا وێ بوویە پشتی کو زولمەکا مەزن ل کچ و ژنێن ئێزیدییان ھاتییە کرن د فەرمانا ٢٠١٤ دا و رزگاربوویێن دەستێ داعشێ دەنگێ خوە گەھاندینە جیھانێ، ئارمانجا وێ ژ پرۆژەی ئەوە کو ئۆل و شارستانییا مەزن و کەڤنارا ئێزیدییان نەک تەنێ زولما ل وان ھاتییە کرن نیشا جیھانێ بدەت و ھیڤییا وێ یە جیھان ئێزیدییان ب شێوەیەکێ باشتر و ب رێکا وێ مۆزەخانی بنیاسیت.
ل دۆر دیزاینکرنا پرۆژەی، دێرسمێ گۆت: ل سالا ٢٠١٨ دەست ب دیزاینکرنێ کرییە و پشتی کو رێکخستنا یۆنیسکۆ و لژنەیێن ئەورۆپی خوە ل پرۆژەیێ وێ کرینە خودان، د نامەیەکێ دا داخواز ژ بەرھەم سالح، سەرۆککۆمارێ ئیراقێ کرییە پشتەڤانییا وێ بکەت و ل سەر داخوازا بەرھەم سالح، لژنەیەک ژ ئەمیندارییا بەغدا ھاتییە پێکئینان و رازیبوون ب فەرمی ل سەر پرۆژەی ھاتییە دان، ھەروەسا داخواز ژ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ دکەت پشتەڤانی ل پرۆژەیێ وێ بھێت کرن ژ به‌ر كو وێ چ ده‌ستپێخه‌ری ژ حكومه‌تا هه‌رێمێ نه‌دیتینه.
دێرسمێ خویا کر، دیزاین پێکڤەگرێدانەکە د ناڤبەرا کەلتورێ کەڤنارێ ئێزیدییان ل لالشێ د گەل ئاڤەدانکرنا مۆدێرن نیشان بدەت کو د ناڤا مۆنۆمێنتێ دا دێ بەلگەیێن فەرمانێن ئێزیدیان ھێن نیشاندان و وێنەیێ مەزنێ قوبێ ل بەر دەرگەھێ ئاڤاهیێ یە و ژدەرڤەیی ئاڤاھیێ ٧٤ تابلۆیێن کۆنکریتی ھێن دانان ب رامانا ٧٤ جینۆسایدان و ھەروەسا دیرۆكێن جینۆسایدان و چیرۆکێن رزگاربوویان دێ ھێن نڤێسین.
مۆزەخانە ژی پێکدھێت ژ ھۆلەکا سمیناران و ھۆلێن پێشکێشکرنێ وەک وێنە و سامپلێن قوب و ئاقدێن ئاڤاھیێن ل لالشێ کو وەک لالشەکا بچویک د مۆزەخانێ دا نیشا جیھانێ بدەت.
دێرسم خێری نعمۆ، ل سالا ١٩٨٩ ل وەلاتێ ئیرانێ ل دەربەدەریێ ژ دایک بوویە، دەرچوویا پشکا ئەندازیاری یە ل زانکۆیا ھانۆڤەر ل ئەلمانیا و باوەرناما ماستەرێ ب ھەمان بیاڤ ھەیە و چالاکڤانەکا جڤاکی یە.
