ئه‌ڤرۆ حه‌فتى كانوونا ئێكێ یا 2022ێ جڤاتا وه‌زیران ب سه‌رپه‌رشتییا سه‌رۆكوه‌زیران مه‌سرور بارزانى كۆمبوو.
برگه‌یا ئێكێ یا كۆمبوونێ پێكهاتبوو ژ دیاركرنا ئه‌نجامێن سه‌ره‌دانا شاندێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ به‌غدا و كۆمبوونێن شاندى دگه‌ل شاندێ حكومه‌تا فیدرال سه‌باره‌ت كه‌یسێن ( به‌شه بودجه‌یا هه‌رێمێ، نه‌فت و گاز، گومرك و ده‌رییێن سنۆرى و دیوانا چاڤدێرییا دارایى) كو ژلایێ دارا ره‌شید وه‌زیرێ پلاندانانێ و ئه‌ندامێن دى یێن شاندیڤه هاتنه دیاركرن.
سه‌رۆكوه‌زیران ده‌ستخۆشی ل ئه‌ندامێن شاندى كر و پێزانین بۆ بزاڤێن وان ل داكوكیكرنێ لسه‌ر مافێن ده‌ستوورى یێن خه‌لكێ كوردستانێ پێشكێشكرن، و دهه‌مان ده‌مدا دووپاتى ل هندێ كر، هه‌رێما كوردستانێ هه‌موو ده‌مان یا به‌رهه‌ڤبوو ئاریشه‌یێن هه‌لاویستى دگه‌ل حكومه‌تا فیدرال بشێوه‌یه‌كێ بنه‌ره‌تى و لسه‌ر بنه‌مایێن ده‌ستوورى چاره‌سه‌ر بكه‌ت، و دووپات ژى كر، نوكه ده‌رفه‌ته‌كا نوو بۆ چاره‌سه‌ركرنا ئاریشه‌یان دچارچووڤێ رێككه‌ڤتنا لایه‌نێن سیاسى یێن عیراقێدا بۆ پێكئینانا حكومه‌تا نوو و مینهاجێ وه‌زارى یێن كابینه‌یا نوو هاتییه پێش، كو كابینه نوو ل 27-10-2022 ل جڤاتا نوونه‌ران هاتییه په‌سه‌ندكرن و سیفه‌تا پابه‌ندییێ وه‌رگرت و رێكار و میكانیزما چاره‌سه‌رییا كێشه‌یان ده‌ستنیشانكرییه.
جڤاتا وه‌زیران بریاردا شاندێ هه‌رێما كوردستانێ بۆ درێژه‌دانێ ب دانوستاندنان ل رۆژێن بهێن سه‌ره‌دانا به‌غدا بكه‌ت، و لژنه‌یێن هه‌ڤپشكێن هه‌ردوو لایان ده‌ست ب كۆمبوونان ب ئاراسته‌یێ گه‌هشتن ب چاره‌سه‌رییێن هه‌ڤپشك لسه‌ر بنه‌مایێ ئه‌وێ نه‌خشه‌رێیێ بكه‌ن، یێ كو د كۆمبوونێدا هاتییه په‌سه‌ندركرن.
د هه‌مان ده‌مدا لژنه‌یه‌كا وه‌زارى یا قانوونى ل ناڤا جڤاتا وه‌زیران هاته راسپاردن ب هه‌ماهه‌نگى دگه‌ل لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار و كه‌سانێن بسپۆر و شاره‌زا،به‌رهه‌ڤییێن پێدڤى بۆ بجهئینانا ئه‌وان برگه و مینهاجێ وه‌زارى بكه‌ن، یێن كو تایبه‌تن ب ئاماده‌كرنا چه‌ند پرۆژه قانوونان، ژ وان پرۆژه قانوونێن ( جڤاتا فیدرالى، دادگه‌ها بلند یا فیدرالى و نه‌فت و گاز)ێ، و بۆ ئه‌ڤێ مه‌ره‌مێ هه‌ماهه‌نگى دناڤبه‌را په‌رله‌مانێ كوردستانێ و فراكسیۆنێن كوردستانێدا ل جڤاتا نوونه‌ران بهێته‌كرن، و به‌لگه‌نامه و زانیارییێن پێدڤى بۆ چه‌سپاندن و به‌رده‌ستكرنا ماف و ده‌ستهه‌لات و شایسته‌یێن هه‌رێما كوردستانێ وه‌كو ئه‌ركه‌كێ نیشتیمانى یێ هه‌موویان، دگه‌لدا بهێنه هه‌ڤپشككرن.
د بڕگا دووێدا، دانوستاندن دەربارەی نەخشەڕێك و میکانیزما حکومەتا هەرێما کوردستانێ سەبارەت ب چارەسەرکرنا کێشەیا دەڤەرێن کوردستانییێن دەرڤەی ئیدارەیا هەرێمێ هاتە كرن. جڤاتا وەزیران پێشوازی ل بڕیارا حکومەتا فیدڕاڵی بۆ سەرژنوو پێکئینانەڤەیا لیژنەیا بجهئینانا ماددەیا 140یا دەستوورێ عێراقێ دكەت کو بەشەکە ژ كارناما وەزاری یا کابینەیا نوو یا حکومەتا فیدراڵی، داخاز ژی دكەت بودجەیا پێدڤی بۆ ئەڤێ لیژنەیێ بهێتە تەرخان كرن و پێدڤییێن دی بهێتە دابینكرن بۆ لادانا ئەوان رێگری و ئاستەنگێن ل هەمبەری بجهئینانا ماددەیا 140یا دەستووری هەنە، د هەمان دەمیدا جڤاتا وەزیران دووپاتكر كارێن دەستپێكی یێن حکومەتا هەرێمێ بۆ چارەسەرکرنا کێشەیا دەڤەرێن کوردستانییێن دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما کوردستانێ د چوارچۆڤێ دەستوور و ڕێکارێن كارناما وەزاری بهێتە بجهئینان، بۆ ئەڤێ مەرەمێ ژی، شاندێ دانوستان و دەستەیا دەڤەرێن کوردستانیيێن دەرڤەی ئیدارەیا هەرێمێ و لیژنەیا تەکنیکییا پێکهاتی ب بڕیارێن پێشتر یێن جڤاتا وەزیران بۆ هەماهەنگیكرن ل گەل حکومەتا فیدڕاڵی ڕاسپارد بۆ تەمامکرنا قۆناغێن بجهئینانا مادەیا 140یا دەستورێ هەردەمی یێ عیراقێ و ئامادەسازییێن پێدڤی بۆ بجهئینانا ڕێکار و بڕگەیێن پەیوەندیدار ب ڤی بابەتی د ناڤ كارناما وەزاریدا.
د برگەیا سێ یێ یا كۆمبوونێدا، بێگەرد تاڵەبانی وەزیرا چاندن و ژێدەرێن ئاڤێ، سەرنج و تێبینییێن وەزارەتا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤی ل سەر ڕەشنڤیسا پڕۆژە یاسایا وەزارەتا ژێدەرێن ئاڤێ ل عێراقێ بەرچاڤكر کو بەروڤاژی دەستوورێ عێراقێ هاتیە ئامادەكرن و وەک دەستهەڵاتەكا ڕەهایا فیدراڵی دەقێن پڕۆژێ هاتینە دارێژتن، د دەمەكیدا ل دووڤ ماددەیا ( 114 /حەفتێ) ژ دەستوورێ عێراقێ، بابەتێ داڕشتنا سیاسەتا ژێدەرێن ئاڤێ ژ دەسەڵاتێن هەڤپشكە و ل دووڤ ماددەیا ( 115) یا دەستووری، ل دەمێ هەبوونا ناکۆکییان، پێشەنگی بۆ یاسایێن هەرێمانە .
وەزیرا چاندنێ و ژێدەرێن ئاڤێ، هەروەسا ئاماژە ب بابەتێ بجهئینانا پڕۆژەیا بەنداڤان ل هەرێمێ و نووژەنکرنا وان و ب دەستئینانا بودجەیێ بۆ ئەڤان پڕۆژان د چوارچۆڤێ بودجەیا سیادییا عێراقێ کر.
سەرۆکێ حکومەتێ دووپاتی ل وێ یەكێ كر كو داڕشتن و ب رێڤەبرنا سیاسەتا ژێدەرێن ئاڤێ، ل دووڤ دەستووری هاتییە رێكخستن و هەرێم ب هیچ شێوەیەکی دەستبەرداری ماف و دەستهەڵاتێن دەستوورییێن خوە نابیت و پێدڤییە حکومەتا فیدرالی و هەرێما کوردستانێ هەماهەنگ و هەڤکاربن بۆ وێ یەكێ ب باشترین شێوە مفا ژ ژێدەرێن ئاڤێ بهێتە وەرگرتن کو ژێدەرەكێ گرنگێ نیشتیمانییە، ب تایبەتی کو گهۆرینێن ژینگەهی و کەشوهەوا گەفەكا ڕاستەقینەنە بۆ سەر ژیانا ولاتییان و مخابن عێراق و هەرێمی کوردستانێ ژی، ئێكن ل وان دەڤەران کو ڕووبڕووی کاریگەرییێن نەرێنییێن کەشوهەوا و ب بیابانبوون و هشکەسالی و قەیرانا کێمبوونا ئاڤێ بووینە و ئەڤە ژی ژ مە هەمییان دخوازیت کو هەماهەنگ و هاریکار بن بۆ کێمکرن و سنووردارکرنا زیانێن گهۆرینێن کەشوهەوای.
