ئۆتیزم نه‌خوشییه‌كا درێژ خایه‌نه هه‌ر ژ ژییێ 3 سالیێ ل ده‌ڤ هنده‌ك زارۆیان په‌یدا دبیت، كار دكه‌ته سه‌ر چالاكیێن مه‌ژییێ زارۆكی و ئه‌ڤ نه‌خۆشییه ژ سێ لایه‌نان ڤه كاریگه‌ریێ دكه‌ته سه‌ر گه‌شه‌كرنا زارۆكی، ژ وانا ( ئاخڤتن و په‌یوه‌ندیێن جڤاكی و شێوازێ ره‌فتاركرنێ ل گه‌ل ده‌وروبه‌رێن خوه)، هنده‌ك ژێده‌ر وه‌سا د ده‌نه دیار كرن كو تووشبوون ب ئۆتیزمێ ل ده‌ڤ كوران پتره ئه‌گه‌ر به‌راور بكه‌ن به‌رامبه‌ر كچان.
هنده‌ك ژ نیشانێن دیاربوونا ئۆتیزمێ ل ده‌ڤ زارۆكی:
– پشتی ژییێ سال و نیڤان بۆ دو سالان نیشانێن ڤێ نه‌خۆشییێ ل ده‌ڤ زارۆكی په‌یدا دبن.
– دناڤبه‌را ژییێ 2 بۆ 3 سالییێ كاریگه‌رییا ئۆتیزمێ ب شێوه‌كێ به‌رچاڤ لێ دیار دبیت ل ده‌ڤ زارۆكی وه‌ك (دانوستاندن و په‌یوه‌نیێن جڤاكی و هه‌روه‌سا ئاریشه د ره‌فتاركرنێ دا په‌یدا دبن.
– ئێك ژ نیشانێن ڤێ نه‌خۆشییێ ئه‌وه خوه دووركرن ژ هه‌ڤالان و رازی نه‌بوون و نه‌كرنا یارییان ل گه‌ل زارۆكێن ده‌وروبه‌ران.
– لڤینێن به‌رده‌وام و بێ مه‌به‌ست.
– گوهـنه‌دان ب ده‌وروبه‌رێن خوه هنده‌ك جاران دگه‌هیته وی ئاستی خێزان دبێژن زارۆكێ مه گوهلێ نابیت.
* ژ لایێ زمانیڤه، هه‌لگرێن نه‌خوشیا ئۆتیزمێ نیشانێن خوه هه‌نه:
ژ لایێ زمانیڤه زارۆك دره‌نگ د ئاخڤیت یان دبێده‌نگن، یان ژی كرنا ده‌نگه‌كێ بلند ب به‌رده‌وامی و هه‌روه‌سا ئاخڤتنێن كه‌سێن ده‌وروبه‌ری خوه دوباره‌دكه‌ن بێ كو تێبگه‌هیت چ واتایه‌كێ ده‌ت، هه‌روه‌سا هه‌ست نه‌كرن ب گه‌رمێ و سه‌رما و ترسێ ژهنده‌ك تشتان كو پێدڤی ب ترسێ نه‌بیت، ل گه‌ل هه‌بوونا چه‌ندین نیشانێن دی.
ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كی یێن تووشبوون ب ئۆتیزمێ هه‌تا نوكه نه‌هاتینه ده‌ست نیشانكرن ، به‌لێ ڤه‌كۆلین ئاماژێ ب هنده‌ك ئه‌گه‌ران دكه‌ن ژ وانا(هه‌بوونا كێشان ل ده‌مێ ژ دایك بوونا زارۆكی، بێ هێزییا كوئه‌ندامێ به‌رگرییێ و ژییێ بابی).
*چاره‌سه‌ری بۆ ڤێ نه‌خۆشییێ.
ئۆتیزم ژ وان جۆرێ نه‌خۆشییان نینه ب تنێ رێیه‌ك بۆ چاره‌سه‌ریێ هه‌بیت، به‌لكو رێكێن چاره‌سه‌ریێ ژ كه‌سه‌كێ بۆ ئێكێ دی جیاوازییا خوه هه‌یه، باشترین رێك بۆ چاره‌سه‌ریێ فه‌ره دایك و باب زارۆكێن خوه ببه‌نه سه‌نته‌رێن تایبه‌ت ب ئوتیزمێ ڤه.
